‘छत्रपती शिवाजी महाराज हे एक महान राष्ट्रीय उध्दारकर्ता होते. ज्यांनी आपला समाज वाचविला आणि जेव्हा जेव्हा आपला संपूर्ण धर्माचा विनाश होण्याचा धोका निर्माण झाला तेव्हा तेव्हा त्यांनी धर्मही वाचविला.’
– शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे
Translation :
Chhatrapati Shivaji Maharaj was a great national savior. Who saved their society and whenever entire religion was in danger of destruction, they also saved the religion.’
– Shivshahir Babasaheb Purandare
‘शिवाजी हा अद्वितीय राजा होता. आमच्या प्राचीन शास्त्रातील देवाप्रमाणे, माणसांमध्ये जन्मलेला नेता. ज्याला देवाची सोडली तर कसलीच भीती नव्हती. एक निर्बंध नायक.’
– ब्रिटीश रेकॅार्ड
Translation :
Shivaji was a unique king. A leader born among general public, like God in our ancient scriptures. Who had no fear except God. A restriction hero.’
– British Record
‘शिवाजी हा एक सत्पुरूष होता. शिपाईगडी म्हणून अद्वितीय होता. तो राजनीती निपुण होता. एकनिष्ठ सैनिकांना तो जीव की प्राण करी. प्रत्येक मोहिमेत तो आपल्या एकनिष्ठ सेवकांचा सल्ला घेई. पण त्याला जी मसलत योग्य वाटे आणि जी योजना पटे ती तो अमलात आणी. तो ती प्रत्यक्ष अमलात येईपर्यंत कुणालाही तिची वार्तासुध्दा लागत नसे. शिवाजी हा अतिशय धूर्त आणि चतुर होता. त्या कला त्याला पूर्णपणे अवगत होत्या. शिवाजी आपले सैन्य चहूकडे पसरवून धामधूम उडवीत असे. शिवाजीपाशी चाळीस हजार घोडे होते. मोहिमेतून मालमत्ता येई ती सरकारांत दाखल करावी लागे. शिवाजीने आपले गुप्तहेर नेमले होते. सैनिकांपैकी कोणी माल लपवून ठेविला आहे याची माहिती त्याला आपल्या हेरांकडून लागे.’
– भीमसेन सक्सेना (समकालीन लेखक)
Translation :
Shivaji was a good man. He was unique as a soldier. He was a skilled politician. He take care of his loyal soldiers more than his life. In every campaign he consulted his loyal servants. But he implemented whatever advice he thought was right and whatever plan he liked. No one even get idea about his plan until it actually came into effect. Shivaji was very cunning and clever. He was fully aware of those arts. Shivaji used to spread his army to all sides. Shivaji had forty thousand horses. The assets coming from the campaign had to be submitted with the government. Shivaji had appointed his spies. He got information from his spies that if any of the soldier had hidden the goods.’
– Bhimsen Saxena (Contemporary Writer)
‘छत्रपती शिवाजी महाराज, मराठा साम्राज्याचे संस्थापक. जे 1664 मध्ये पश्चिम महाराष्ट्रात त्यांच्या किल्ल्यांमुळे प्रचलित होते. जेव्हा ते स्वर्गवासी झालेत तेव्हा त्यांच्या साम्राज्यात 360 च्या आसपास किल्ले होते. त्यातील बरेचशे किल्ले जसे की पन्हाळा आणि राजगड हे त्यांच्या जन्मापूर्वीपासूनच अस्तित्वात होते. परंतु त्यांनी स्वतः ही अनेक किल्ले सुरूवातीपासून बांधले जसे की सिंधूदुर्ग आणि प्रतापगड. रायगड जो राजांनी मराठा साम्राज्याची राजधानी व त्यांच्या सिंहासनासाठी वापरला तो हिरोजी इंदुलीकर यांनी राजांच्या आज्ञेवरूनचं बांधला होता. महाराजांचा राज्याभिषेक हा याच रायगडावर झाला. जगदीश्वराच्या देवळा समोर अनेक आठवणीत राहतील अशा घटना घडल्यात. रायगड हा किल्ला मराठ्यांच्या साम्राज्याचा केंद्र बिंदू व गुप्त हेरांकडून माहिती मिळविण्याचे उत्तम स्थान बनला होता.’
– एच. एस. सरदेसाई
Translation :
Chhatrapati Shivaji Maharaj, Founder of Maratha Empire. Who are became popular in 1664, in western Maharashtra due to their forts. When they ascended to heaven, their empire had around 360 forts. Many of its forts such as Panhala and Rajgad existed before his birth. But he himself built several forts from scratch such as Sindhudurg and Pratapgad. Raigad, which the king used as the capital of the Maratha Empire and their throne, was built by Heroji Indulikar on the orders of the king. The coronation of the Maharaj took place at Raigad. Many memorable incidents happened in front of Jagadishwara’s (जगदीश्वराच्या) temple. The fort of Raigad became the focal point of the Maratha empire and a great place to get information from secret spies.’
– H. S. Sardesai
